Gdy na Wawelu tłumy, kieruj się na południe. Tam na turystów czeka krakowski Kazimierz, gdzie oprócz zwiedzania dzielnicy żydowskiej i zajadania się prawdopodobnie najlepszymi zapiekankami w Polsce, warto odwiedzić przepiękną barokową świątynię, tzw. kościół na Skałce, czyli bazylikę mniejszą św. Michała Archanioła i św. Stanisława.
Miejsce męczeństwa św. Stanisława
To najprawdopodobniej właśnie tutaj, w kościele na Skałce, doświadczył ostatnich chwil swojego życia zmarły męczeńską śmiercią patron Polski, św. Stanisław. Legenda głosi, że jego członki zostały porzucone w jeziorku w okolicy obecnej świątyni, w miejscu dzisiejszej sadzawki św. Stanisława, nazywanej też z tego względu „Kropielnicą Polski”.
Na pamiątkę, nad sadzawką wznosi się barokowy pomnik męczennika, a okala ją imponujące, kamienne ogrodzenie z monumentalną bramą, oznaczoną m.in. herbem Jana Długosza, przez którą można zejść do poziomu wody.
Maj 1953 roku był dla Skałki wyjątkowy, ponieważ przyciągnął duchownych całego Episkopatu Polski, aby wspólnie modlić się tutaj w 700. rocznicę kanonizacji biskupa krakowskiego, św. Stanisława.
Czytaj także:
Święty czy zdrajca? Co nam mówi czaszka biskupa Stanisława?
Od epoki kamiennej do klasztoru paulinów
Im dalej zagłębiać się w historię kazimierzowskiej Skałki, tym bardziej staje się ona intrygująca. Szczególnie interesujący wydaje się fakt, że na tej ziemi istniały osady już w czasach epoki kamienia, co wykazały badania archeologiczne z 1946 roku.
Obecną bazylikę poprzedziły świątynie w stylu romańskim i gotyckim, dopóki w XVIII wieku nie postawiono kościoła, który dziś jest dumnie zaliczany do największych barokowych kościołów w Krakowie. Przylega do niego klasztor paulinów, którzy sprawują opiekę nad Skałką od 1472 roku, kiedy to sprowadził ich tutaj Jan Długosz.
Sama budowla już z zewnątrz sprawia wrażenie majestatycznej ze względu na dwubiegowe schody, wewnątrz zaś rzuca się w oczy czarny marmur, który wycisza przestrzeń, choć zdaje się ją również przytłaczać. Na szczególną uwagę zasługują neobarokowe stalle projektu Karola Knausa, które pokryto płaskorzeźbami inscenizującymi obronę Jasnej Góry przed najazdem Szwedów (modele przygotował Teofil Lenartowicz). Oprócz tego w kościele znajdziemy także XVIII-wieczne efektowne organy oraz późnobarokową ambonę, dekorowaną ornamentem snycerskim.
Krypta Zasłużonych
Bazylika św. Michała Archanioła i św. Stanisława to nie tylko nadzwyczajna architektura i dzieje męczeństwa biskupa krakowskiego. Jej podziemia poświęcono pamięci największych Polaków – skrywają Kryptę Zasłużonych, zaprojektowaną w XIX w. przez Teofila Żebrawskiego.
Tutaj pochowani zostali wybitni artyści i postacie nauki, bez których nie istniałaby polska kultura narodowa, jaką znamy dzisiaj. W tym krakowskim panteonie narodowym spoczywają: Jan Długosz, Stanisław Wyspiański, Czesław Miłosz, Jacek Malczewski, Karol Szymanowski, Wincenty Pol, Józef Ignacy Kraszewski, Teofil Lenartowicz, Adam Asnyk, Henryk Siemiradzki, Lucjan Siemieński, Ludwik Solski i Tadeusz Banachiewicz.
Warto przypomnieć, że sam św. Stanisław pochowany został na Wawelu, jednak w kościele na Skałce spoczywają kości świętego, ukryte w srebrnym relikwiarzu o kształcie przedramienia, który odzwierciedla pochodzenie relikwii.
Czytaj także:
Tu przechowywane są relikwie św. Wojciecha [zdjęcia]
Czytaj także:
Nie tylko Jasna Góra. Jakie “święte góry” są w Polsce? [zdjęcia]
Czytaj także:
Wszystko, czego nie wiecie o Jasnej Górze i Czarnej Madonnie