Propozycje nowych i odważnych dróg Kościoła w Amazonii znalazły się w dokumencie przygotowawczym Specjalnego Zgromadzenia Synodu Biskupów dla Regionu Panamazońskiego. Odbędzie się ono w Watykanie w dniach 6-27 października br. Jego temat brzmi: „Amazonia: nowe drogi dla Kościoła i dla ekologii integralnej”.
Zaprezentowane dziś w Watykanie „Instrumentum laboris” poddaje pod dyskusję m.in. święcenie na kapłanów żonatych, dojrzałych mężczyzn oraz większe docenienie posługi kobiet.
Przypomina zarazem, że Kościół musi bardziej uczynić swoimi kwestie społeczne oraz ekologiczne i wsłuchać się w głos coraz bardziej dyskryminowanych mieszkańców Amazonii.
Czytaj także:
Synod: całe pokolenia młodych dorastały nie widząc, jak ich rodzice się modlą
Amazonia: zranione i zdeformowane piękno
Ponad 60-stronnicowy dokument przypomina, że puszcza amazońska jest źródłem życia nie tylko dla zamieszkujących ją ludów, ale dla mieszkańców całego globu. Stanowi bowiem 40 proc. powierzchni wszystkich lasów tropikalnych. Wiele uwagi poświęca dokonującej się obecnie destrukcji dżungli przez firmy wydobywcze oraz systematycznemu łamaniu praw Indian.
„Amazonia dziś jest zranionym i zdeformowanym pięknem, miejscem bólu i przemocy” – czytamy w dokumencie, który przypomina, jak wiele możemy nauczyć się od jej mieszkańców, którzy przez tysiąclecia troszczyli się o ten swój dom, dbając o ziemię, wodę i lasy w taki sposób, że zachowali go dla przyszłych pokoleń.
„Nowe drogi ewangelizacji tej ziemi trzeba budować w dialogu z tą pradawną mądrością, w której obecne są ziarna Słowa” – wskazuje dokument przypominając, że na terenie 9 państw obejmujących teren Amazonii obecnych jest ok. 130 tzw. „wolnych ludów”, które żyją na marginesie społeczeństwa i wchodzą z nim w sporadyczny kontakt.
Zobaczcie zdjęcia z konferencji prasowej:
Brak sakramentów i święcenie żonatych mężczyzn
Mówiąc o życiu Kościoła dokument przypomina, że z powodu braku kapłanów mieszkańcom Amazonii „brakuje sakramentów”. Stąd też, zamiast zostawiać ludzi bez Eucharystii proponuje przeanalizowanie kryteriów dotyczących przygotowywania ludzi autoryzowanych do jej sprawowania.
Tu pojawia się temat święcenia tzw. „viri probati”. Ważnym postulatem duszpasterskim jest też konieczność przejścia od praktyki „Kościoła, który od czasu do czasu odwiedza” do „Kościoła, który jest obecny i trwa”. Jest to odniesienie do praktyki chrzczenia ludzi, którzy potem nieraz przez całe lata nie spotykają kapłana.
Także w tym kontekście pojawia się postulat święcenia dojrzałych Indian, mających rodziny.
Kobiety i męczennicy
Dużo uwagi poświęca się również konieczności docenienia roli kobiet, które w Kościele Amazonii odgrywają dziś centralną rolę.
Dokument dużo miejsca poświęca konieczności wspierania Indian w walce o ich prawa. Przypomina o wielkiej rzeszy męczenników, którzy zginęli broniąc swego terytorium. Tylko w Brazylii w latach 2003-2017 aż 1119 osób zostało zabitych za obronę puszczy amazońskiej i praw jej mieszkańców.
„Kościół nie może pozostawać obojętny w tej kwestii. Wręcz przeciwnie powinien wspierać obrońców praw człowieka i pamiętać też swoich męczenników, wśród których jest m.in. siostra Dorothy Stang” – czytamy w dokumencie przygotowawczym do październikowego Synodu Biskupów o Amazonii.
Czytaj także:
Franciszek na zakończenie synodu: chciałbym powiedzieć młodym “przepraszam”
Zrozumieć amazońską rzeczywistość
Dokument, który stanowić będzie punkt odniesienia dla dyskusji synodalnych, powstał w języku hiszpańskim. Składa się z trzech części, z których pierwsza mówi o rzeczywistości Amazonii, druga o ekologii integralnej, a trzecia o wyzwaniach dla Kościoła w tym regionie.
Część pierwsza przedstawia tematykę pozwalającą zrozumieć amazońską rzeczywistość. Mowa jest najpierw o życiu, którego Amazonia jest źródłem „w obfitości”, często jednak jest zagrożone i wymaga obrony przeciwko różnym formom wyzysku. Kolejny temat to terytorium, na którym współistnieją „nadzwyczajne piękno” i siły, które zagrażają jego zniszczeniem, choć nie brakuje też powodów do nadziei.
Temat trzeci to czas rozumiany jako „czas łaski, inkulturacji i międzykulturowości”. Czwarty temat wreszcie dotyczy dialogu z ludami Amazonii, rozumianego w sensie misyjnym. Chodzi o dojście do nawrócenia duszpasterskiego w rozumieniu adhortacji apostolskiej papieża Franciszka „Evangelii gaudium”.
Nawrócenie ekologiczne
Część druga dotyczy ekologii integralnej i ma na celu nawrócenie ekologiczne w rozumieniu encykliki „Laudato si’”.
Dlatego przedstawione tu zostały problemy z tym związane, jak np. zniszczenia spowodowane eksploatacją; zagrożenia dla ludów autochtonicznych i ich ochrona; „złożony problem migracji”, jej powody i skutki; zjawisko wzrastającej urbanizacji; przemiany społeczne dotykające rodziny i ją osłabiające; „niszczycielski problem korupcji, prawdziwej strukturalnej plagi społecznej”, problem opieki zdrowotnej oraz „edukacji integralnej, rozumianej jako spotkanie i nawrócenie na ekologię integralną”.
Otwarcie nowych dróg ewangelizacji
Część trzecia dotyczy wyzwań i nadziei „profetycznego Kościoła w Amazonii o obliczu amazońskim i misyjnym, zaangażowanego w procesy inkulturacji i międzykulturowości; Kościoła, który żyje wiarą poprzez zinkulturowaną liturgię; Kościoła, który żyje w indiańskiej wizji świata zarówno we wspólnotach lokalnych, jak i w otwarciu na ewangelizację w miastach; Kościoła otwartego na dialog międzyreligijny; Kościoła, który chce korzystać ze środków przekazu w służbie integralnej promocji człowieka i coraz bardziej chce pełnić swą proroczą rolę w społeczeństwie”.
Według kardynała, celem dokumentu jest przedstawienie sytuacji duszpasterskiej Kościołów lokalnych Amazonii i otwarcie nowych dróg bardziej intensywnej ewangelizacji, a jednocześnie refleksja nad problematyką ekologiczną, ważną dla tego regionu, by promować ekologię integralną.
Czytaj także:
Zaskoczenie na Synodzie: młodzi proszą o lepszą liturgię w kościołach
Kto uczestniczy w Synodzie Biskupów
Sekretarz generalny Synodu Biskupów zapowiedział, że w zgromadzeniu dla Amazonii wezmą udział z urzędu: wszyscy ordynariusze ze wszystkich 9 prowincji kościelnych regionu, znajdujących się w Boliwii, Brazylii, Ekwadorze, Peru, Kolumbii, Wenezueli, Gujanie Francuskiej, Gujanie i Surinamie; przewodniczący 7 konferencji biskupich państw regionu (Antyli, Boliwii, Brazylii, Kolumbii, Ekwadoru, Peru i Wenezueli); szefowie niektórych dykasterii Kurii Rzymskiej, których kompetencje maja związek z życiem Kościoła w Amazonii; członkowie władz Panamazońskiej Sieci Kościelnej (REPAM) oraz Rady Przedsynodalnej, którzy przygotowywali zgromadzenie Synodu.
Członkami z wyboru będzie 15 zakonników, aktywnych duszpastersko w Amazonii, wyłonionych przez Unię Przełożonych Generalnych. Z kolei z nominacji papieskiej pochodzić będzie 15 proc. uczestników zgromadzenia (biskupów, kapłanów i zakonników kompetentnych w sprawach regionu).
Udział tradycyjnych ludów Amazonii
Ponadto w obradach brać będą udział eksperci (duchowni i świeccy), których zadaniem będzie współpraca z sekretarzami specjalnymi zgromadzenia w redagowaniu synodalnych dokumentów. Zaproszeni zostaną tradycyjnie audytorzy i audytorki, którzy dadzą swe świadectwo jako „żywy głos ludu Bożego w regionie panamazońskim”, w tym reprezentanci ludów Amazonii.
Obecni będą delegaci braterscy Kościołów i wspólnot chrześcijańskich działających w Amazonii, a także specjalni wysłannicy innych religii i różnych instytucji – ma to na celu stworzenie „klimatu dialogu ekumenicznego”, wsparcie dialogu międzyreligijnego oraz wymianę doświadczeń, która pomoże wypracować wspólne projekty na rzecz sprawiedliwości i pokoju w regionie.
Kard. Baldisseri przypomniał, że relatorem generalnym zgromadzenia papież mianował w maju br. kard. Cláudio Hummesa z Brazylii, który stoi na czele REPAM, zaś dwoma sekretarzami specjalnymi zostali: bp David Martínez de Aguirre Guinea, wikariusz apostolski Puerto Maldonado w Peru i o. Michael Czerny, podsekretarz sekcji ds. migrantów i uchodźców w Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka.
Nowe posługi dla świeckich?
Specjalne Zgromadzenie dla Regionu Panamazońskiego będzie – zdaniem kardynała – refleksją duszpasterską otwartą na różnorodność i nasłuchiwanie rzeczywistości we wszystkich jej kulturowych i kościelnych aspektach.
– Obraz Kościoła o obliczu amazońskim, odważnego w proroczym głoszeniu Ewangelii w obronie stworzenia i ludów tubylczych jest horyzontem, ku któremu zmierzamy pod kierunkiem papieża Franciszka, aby dzielić się doświadczeniem braterskiej wspólnoty, kolegialności i synodalności – zaznaczył sekretarz generalny Synodu Biskupów.
Jego zastępca bp Fabio Fabene zwrócił uwagę, że w przedsynodalnych konsultacjach pojawiła się propozycja rozważenia ustanowienia nowych posług kościelnych dla ludzi świeckich, w tym także dla kobiet.
Ponadto, w związku z brakiem wystarczającej liczby duchownych w Amazonii, co – szczególnie w bardziej odległych jej rejonach – powoduje brak możliwości uczestnictwa w Eucharystii, zasugerowano wzmożenie duszpasterstwa powołaniowego wśród tubylców, tak aby księża na stałe mogli być obecni wśród wiernych, a nie – jak dotychczas – tylko przejazdem.
vaticannews.va/KAI/ks
Czytaj także:
Abp Ryś wprowadził diakonat stały. Kandydaci już mogą się zgłaszać