Alfreda Markowska, która znana była jako „babcia Noncia”, odeszła w sobotę, 30 stycznia br. O jej śmierci poinformował Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego. To właśnie tam osiedliła się po wojnie i otrzymała honorowe obywatelstwo.
Alfreda Markowska, czyli po prostu „babcia Noncia”
Na świat przyszła w 1926 roku w cygańskim taborze w pobliżu Stanisławowa (tereny dzisiejszej Ukrainy). W 1941 roku, gdy Noncia miała 15 lat, Niemcy wymordowali jej rodzinę: rodziców, rodzeństwo i dalszych krewnych – łącznie około 80 osób. Dziewczyna cudem uszła z życiem.
O burzliwych losach śp. Alfredy pisaliśmy TUTAJ.
Po nazistowskiej masakrze, która rozegrała się w jej taborze, Alfreda trafiła do obozu pracy w Rozwadowie pod Stalową Wolą. Tam też wyszła za mąż. Wraz z nim trafiła do lubelskiego getta. Następnie przewieziono ich do Łodzi, potem do Bełżca. Stamtąd wspólnie uciekli i wrócili do Rozwadowa.
https://www.facebook.com/RadioPlusGorzow/photos/basw.Abr8SUphdbxVkh3_GgYluMgR1gVLBLBWK3JeXfR_5w_d2qq-__yhEa8u4bp63-okOXmrFiwcKlrfCoqGNHXg2PIgz6k0s49U2HlfhanS4yy-_lKzznZvnSexAuqJ9Vz7iFISRAK_LQs3htJvsVX7Ak0u/1875405995948586/?opaqueCursor=AbrpqpU62X2izA0hTQNfzUNFx5cHgSzNBXAvJm-x7U8CC9Ri_9W6fbx6Rp8K0s2Lu288XibyP4Sylf7Wi7yxcmwF5-oIKr1snmxkHTbom8qhADD2ud9_7K3SB0i5qxDyskzPpIlM30jcXXwhzYk04ivEnKMInuUAogd8LF4u5XvafFDQsrjCA8Xrftm_6Nq-p6Vpvqo4IrJH-xNULfkilwkisdb06_qclKdm2lRdCNZ8eZ5PKTeNG1USchwsSdZJSgvCbVzpwD4X5KcyxGF6MPFEzhhQH5TO8xKsZikEl8Ol1lvgebd3kE2maybxUUkxF6oQU_3bgW3zBvSyeB3KX3USDAtb9dN741q9EUi7LfHID8gh7AIHBpVIRGZ-qFySTTsc-7QZsRUT0qGTNa-pY2-uXI3YCqrKjjSIpCxDhPVPKjkJXgrq_nWzyoyBwnZCdPrIOUEVvD9yVZfVXrTaeEb6gGs22yvZEnyoGpTU9IfieW3WlsCeXOrUVrU9O8jCefNBIVrKnxef_CSfRsG6uD0fgbxduP_x78s8broW41SxnzIKd60NXfQyzBic5IRhPT3QptaAPAR-srdy8OoKVTtWF-Fy79_Q2ZRc5aGhKEXVsJXAOGu-1Aov3aQVN0-LTvg
Alfreda Markowska uratowała około 50 dzieci
To właśnie w Rozwadowie „Noncia” realizowała swoją działalność pomocową. Miała dokumenty świadczące o pracy na kolei, dzięki którym mogła oddalać się od Rozwadowa. Romskim i żydowskim dzieciom wyrabiała fałszywe dokumenty i zaświadczenia o pracy, ratując je z miejsc pogromów i transportów do obozów. Umieszczała je w rodzinach romskich, wyszukiwała inne schronienie, niektóre wychowywała sama. Szacuje się, że w ten sposób pomogła ocalić 50 dzieci.
Gdy wojna się skończyła, wędrowała z taborem szlakami Pomorza i ziem zachodnich. Ostatecznie swoje miejsce na Ziemi odnalazła w Gorzowie Wielkopolskim, w którym kilka dni temu zmarła.
Najwyższe odznaczenie, jakie otrzymała Romka
W 2006 roku od prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego otrzymała Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Było to wówczas pierwsze tak wysokie odznaczenie państwowe przyznane kobiecie pochodzenia romskiego.
10 lat później gorzowscy radni jednomyślnie zdecydowali o tym, by pani Alfreda otrzymała na własność mieszkanie przy ulicy Dąbrowskiego. Data podpisania aktu notarialnego – 8 kwietnia – była nieprzypadkowa. Wtedy właśnie obchodzony jest Światowy Dzień Romów.
https://www.facebook.com/gorzowPL/photos/basw.AbpqKOwHjGEUjeVnOjiTik5HU8U5ZaWCaFrZGvwZefcXu1RlMR1TGwfKv6iLCrbOdan5Mqhjb3aYQCjpMlcR2xii_I20PhN4Qj5nb899KAlCUuGW2XS9YRT4qoCanRc3WMzB9Q-qjW_TvO7SSq_AvJf9/3365348080171355/?opaqueCursor=Abr81-bnS9_L0ygqKr0HHFKDDZHnUspCwpL39yd2fXPLaz_BAT3inF2y2SqCBU7fnekD_XFx85j2p03CMASqZ9yYbBV6DNk24OFpQUjfzackyKHeLj9SAea1KJELOtoZ8uwYFg9j-J1atVpD97JkWfl0hsTzQ5LH54JGdeO-fKA0lEPfBrD7FjhHAw9omTwCYsJZPXN_s5WQUU-09ePhWlgffsTdiPEgE2H94Z7YVrLplAX9PsQ4w8O8X3q95yE_rS-REyxegQeBpwUPvr_hJGPrlF47wmCJosQim2vg55VCHjGtbs_kW8Cfj0zYY2bk6ZxYGG6yOc8D3ppeBjvzlF9h9J2IvQz3dFgokYUFk2ESnhj-6qehKj9UMcpv-hkIljxz7XjzhKygHgBp81s3f1UfdZYvD8_TadbI_RxSyUZd81iYj0DcpgsVcviqdqR_w939kF8PSQfUErsVMnoyqOXIuTeaEtoRGSSLVJys6RYz3agUC9PG0xdqm6toPA6xCLcpOqaAavrz0PdJd3Q_G92FgrUJDj7hscm0wnEXYiCQKFrLY7j5PnfS311TNMflrn_Wtzf_Eh_i6xxoz-aIYO9arnds9swDJCGpkk_Sek_27yTL6uKNCQsrlIk7lm0T_dfVTkEFecSlrgapDMJfXeHHEzb0kQKBkVE9RU9wol98S3YHDxMcCuR-_YqjFefGLuiC4dJd_mKwKtjW2I37AIj3Atucc57x1RkWT3AGWEzKhr-kIXs7T02FAYwUCqaU9l0
W 2017 roku – także decyzją radnych – została Honorową Obywatelką Gorzowa Wielkopolskiego. Tego samego roku w maju miasto przygotowało dla „babci Nonci” niespodziankę. Na jednej ze ścian Szkoły Podstawowej nr 1 w Gorzowie odsłonięto mural z jej wizerunkiem. W szkole tej od wielu lat uczą się romskie dzieci. Mural zaprojektował pochodzący z Gorzowa Leszek Michta.
Źródło: TVN24
Czytaj także:
Sendlerowa z krwi i kości. 12 ciekawostek z jej życia