Aleteia logoAleteia logoAleteia
poniedziałek 11/11/2024 |
Aleteia logo
Sztuka i podróże
separateurCreated with Sketch.

Pole pasterzy – tutaj zabrzmiało „Chwała na wysokości Bogu” [zdjęcia]

Kaplica na Polu Pasterzy - katolicka kaplica w Bajt Sahur koło Betlejem. Położona jest w miejscu, w którym według biblii anioł ogłosił pasterzom narodzenie Jezusa

fot. Karolina Krawczyk | Aleteia

Karolina Krawczyk - 15.12.22

Około 3 kilometrów od betlejemskiej bazyliki Narodzenia Pańskiego znajduje się Pole pasterzy (Beit Sahour). To właśnie tutaj według tradycji aniołowie wyśpiewali „Gloria in excelsis Deo”.

Nazwę Beit Sahour dosłownie można przetłumaczyć jako „dom dozorców” lub „dom stróżów nocnych”. Chrześcijanie zaś od zawsze tę okolicę nazywali osadą/wioską pasterzy.

Pole pasterzy – świadectwa biblijne

Pierwsze wzmianki o tym miejscu znaleźć można już w… Księdze Rodzaju. Prawdopodobnie to te tereny miał na myśli autor natchniony, gdy opisywał losy Racheli i Jakuba: „A Rachela umarła i została pochowana przy drodze do Efrata, czyli Betlejem. Jakub ustawił stelę na jej grobie. Kamień tam stoi na grobie Racheli po dziś dzień. Izrael wyruszył w drogę i rozbił namioty poza Migdal-Eder” (Rdz 35,19–21). Migdal-Eder, inaczej „Wieża trzody” w Targumie Pseudo-Jonatana tłumaczona jest jako miejsce, „w którym na końcu czasów objawi się Mesjasz”. Istnieje zatem nurt tradycji żydowskiej, który okolice Betlejem utożsamia z Migdal-Eder.

O Betlejem i jego okolicach czytamy także w Księdze Rut. Lektura tej biblijnej księgi uświadamia, że oddalona o ok. 8 km od Jerozolimy miejscowość była bogata w pola uprawne; nie brakło także pastwisk dla licznej trzody. To gdzieś tutaj Booz okazał przychylność Rut Moabitce, gdy ta postanowiła zbierać kłosy na jego polu:

„[Noemi i Rut] przyszły zaś do Betlejem na początku żniw jęczmienia. (…) Powiedziała Rut Moabitka do Noemi: «Pozwól mi pójść na pole zbierać kłosy za tym, który będzie mnie darzył życzliwością». «Idź, moja córko» – odpowiedziała jej Noemi. Rut wyszła więc i przyszła zbierać kłosy na polu za żniwiarzami, a przypadkiem tak się stało, że było to pole Booza, który był z rodu Elimeleka. A oto Booz przybył z Betlejem (…)” (Rt 1,22–2,6).

Bez wątpienia jednak najbardziej znanym wydarzeniem biblijnym, które dokonało się w okolicach Betlejem, jest to opisane w drugim rozdziale Ewangelii Łukasza:

„W tej samej okolicy przebywali w polu pasterze i trzymali straż nocną nad swoją trzodą. Naraz stanął przy nich anioł Pański i chwała Pańska zewsząd ich oświeciła, tak że bardzo się przestraszyli. Lecz anioł rzekł do nich: «Nie bójcie się! Oto zwiastuję wam radość wielką, która będzie udziałem całego narodu: dziś w mieście Dawida narodził się wam Zbawiciel, którym jest Mesjasz, Pan. A to będzie znakiem dla was: Znajdziecie Niemowlę, owinięte w pieluszki i leżące w żłobie». I nagle przyłączyło się do anioła mnóstwo zastępów niebieskich, które wielbiły Boga słowami: «Chwała Bogu na wysokościach, a na ziemi pokój ludziom Jego upodobania». Gdy aniołowie odeszli od nich do nieba, pasterze mówili nawzajem do siebie: «Pójdźmy do Betlejem i zobaczmy, co się tam zdarzyło i o czym nam Pan oznajmił»” (Łk 2,8–15).

Świadectwa tradycji chrześcijańskiej

Wątpliwości nie pozostawia tradycja chrześcijańska. Z listów św. Hieronima dowiadujemy się, że dzisiejsze Beit Sahour uznawane było za miejsce, w którym pasterzom objawiona została nowina o narodzinach Zbawiciela. Autor przekładu Biblii na łacinę tak opisywał podróż Pauli: „Zeszła następnie do wieży Ader, tzn. [wieży] trzody, w pobliżu której Jakub pasł trzody i gdzie pasterze, podczas gdy trzymali straż w nocy, dostąpili łaski, aby usłyszeć: Chwała…” (Epistula, 147).

O kościele znajdującym się w dolinie w pobliżu Betlejem wspominała także Egeria, pątniczka z IV wieku. O Polu pasterzy pisała: „Jest tu teraz wielki ogród otoczony zgrabnym murem, a także wspaniała grota z ołtarzem”. Istnieje inne świadectwo, pochodzące z VII wieku, potwierdzające istnienie kościoła „około mili na wschód od Betlejem”.

Pole pasterzy – archeologia

Dotychczasowe prace badaczy jasno wskazują, że w okolicach Betlejem jeszcze w czasach przedchrześcijańskich znajdowała się osada. Podczas wykopalisk odnaleziono fragmenty sprzętów domowego użytku, których pochodzenie datuje się na epokę późnego brązu i żelaza (tj. ok. 800–550 r. przed Chr.). Odkryto też liczne groty, które noszą ślady zamieszkania. Nie brak także śladów kamiennych cystern, cmentarzy czy młynów.

W czasach bizantyjskich z kolei na terenach tych zaobserwowano rozkwit życia monastycznego. Oddalenie od Betlejem dało sposobność do modlitewnego skupienia, a jednocześnie żyzna ziemia umożliwiała utrzymanie się z pracy własnych rąk. Badania archeologiczne (prowadzone od XIX wieku) odkryły przed uczonymi ruiny kompleksu monastycznego. Odnaleziono tutaj groty, prasy do ziarna i oliwek, a także ceramikę. Dzięki badaniom wiemy, że wspólnota mnichów prowadziła m.in. działalność rolniczą.

W IV-V wieku na Polu pasterzy znajdował się kościół (możliwe, że ufundowany jeszcze przez cesarzową Helenę). Został on rozbudowany w VI wieku. Niestety, zrównany został z ziemią w czasie najazdów muzułmańskich dwa wieki później.

Pole pasterzy dzisiaj

Dzisiejsze Beit Sahour niczym nie przypomina rolniczo-pasterskich terenów sprzed wieków. To 14-tysięczne, prężnie rozwijające się miasteczko na terenach należących do Autonomii Palestyńskiej. W większości zamieszkane jest przez chrześcijan różnych obrządków; około 20% tutejszej ludności wyznaje zaś islam.

W latach 1953–1954 na jednym z tutejszych wzgórz franciszkanie z Kustodii Ziemi Świętej postanowili wznieść maleńkie sanktuarium nazwane „Gloria in excelsis”. Powstało ono – podobnie jak kilka innych świątyń w Ziemi Zbawiciela – według projektu Antonia Barluzziego. Kościółek, zbudowany na planie dziesięciokąta, swoim kształtem nawiązuje do pasterskiego namiotu. Nad wejściem góruje figura anioła, w środku zaś, na ścianach, znajdują się freski przedstawiające biblijne sceny, m.in. narodzenie Dzieciątka czy ukazanie się anioła pasterzom. Światło wpadające do środka przez kopułę ma przypominać o blasku, który w momencie objawienia „rozlał się” na śpiących w tej okolicy pasterzy. Co ciekawe i warte odnotowania, to niewielkie sanktuarium wznosi się ponad naturalną grotą, na tyle przestronną, że mogła pomieścić stado owiec.

Kaplica na Polu pasterzy w Beit Sahour koło Betlejem – zobacz zdjęcia!

Tags:
archeologiaBetlejemZiemia Święta
Top 10
Zobacz więcej
Newsletter
Aleteia codziennie w Twojej skrzynce e-mail