Zamawiasz tempurę w japońskiej restauracji. Będziesz zaskoczony, kiedy powiemy ci, że Twój posiłek wywodzi się z… katolickich praktyk postnych?
Misjonarze w Japonii
Popularne danie ma źródła w portugalskich potrawach wielkopostnych. Iberyjscy katoliccy misjonarze i handlowcy wprowadzili je w Japonii w XVI wieku.
Typowy japońskie danie zwykle składa się z panierowanych i smażonych w głębokim tłuszczu owoców morza i warzyw. To wersja tradycyjnego portugalskiego Peixinhos da Horta (dosłownie „małe rybki z ogrodu”). Danie to składało się z papryki, dyni i zielonej fasoli smażonych w cieście na bazie mąki. Różnokolorowe warzywa przypominają kolorowe ryby w akwarium, stąd nazwa.
Na statkach z Portugalii
W swojej książce Tracking Down Tempura, Takashi Morieda wyjaśnia, że Peixinhosprzywieźli do Japonii portugalscy żeglarze. Tu, na miejscu, ostatecznie przekształciły się w tempurę. Portugalia i Japonia rozpoczęły handel w 1543 roku, a Portugalczycy byli pierwszymi Europejczykami, którzy dotarli na japońskie wyspy.
Okres ten jest często nazywany Okresem Handlu Nanban, w którym port Nagasaki, dzięki inicjatywie słynnego jezuity Gaspara Vileli i japońskiego daimyo (pana feudalnego) Omury Sumitady (który nawrócił się na chrześcijaństwo), został przekazany Towarzystwu Jezusowemu.
Od peixinhos do tempury
Przed przybyciem Portugalczyków japońskie potrawy smażone w głębokim tłuszczu były albo przygotowywane bez panierki, albo lekko pokryte mąką ryżową. Po nawróceniu Sumitady, wraz z rosnącym wpływem jezuitów i ogólnie – kultury europejskiej, peixinhos stały się coraz popularniejsze. Zwłaszcza w okresie Wielkiego Postu. Jako posiłek bezmięsny, peixinhos spełniały zasady wstrzemięźliwości podczas Wielkiego Postu i tzw. suchych dni.
Suche dni (inaczej dni kwartalne) to w tradycji Kościoła łacińskiego kwartalne dni postu obejmujące środę, piątek i sobotę, obchodzone na początku każdej z czterech pór roku. Tradycyjnie odbywają się po Dniu Świętej Łucji (13 grudnia), pierwszej niedzieli Wielkiego Postu, Zesłaniu Ducha Świętego i Dniu Świętego Krzyża (14 września). Łacińska nazwa Dni Żaru (quatuor tempora) odnosi się do czterech pór roku. Portugalscy (i hiszpańscy) misjonarze zapraszali nawróconych Japończyków do zachowania postów podczas w tych terminach i jedzenia peixinhos. Mogła tu podziałać gra słowna, że jedzenie tempury jest właściwe w odpowiednich , tempora w kalendarzu liturgicznym.
Tempura dobra na post
Sam zaś termin „tempura” szybko zyskał popularność w południowej Japonii. Stał się powszechnie używany w odniesieniu do wszelkiego rodzaju potraw przygotowywanych przy użyciu gorącego oleju, w panierce lub bez.
