Pionono to niewielkie ciasto wypiekane tradycyjnie w Granadzie na południu Hiszpanii. Składa się z dwóch części. Na dole mamy okrągły kawałek jasnego biszkoptu, nasączony syropem cukrowym. U góry – kremową koronę, delikatnie skarmelizowaną za pomocą palnika, jak w crème brûlée. Jej kształt ma przypominać białą piuskę noszoną przez papieży.
Nazwa pionono nawiązuje do papieża Piusa XI – po włosku Pio Nono. Był to najdłużej panujący papież (oczywiście po św. Piotrze), który ogłosił dogmat o Niepokalanym Poczęciu, wprowadził telegraf i oświetlenie gazowe na terenach dawniej kontrolowanych przez Stolicę Apostolską. Był też pierwszym papieżem, który podróżował pociągiem: w 1870 r. linie kolejowe wybudowane w Państwie Kościelnym liczyły już ponad 300 kilometrów.
Według najbardziej rozpowszechnionej wersji pionono zostało wynalezione przez cukiernika Ceferino Isla Gonzáleza już w 1897 roku. Czciciel Niepokalanego Poczęcia, zadedykowałby to ciasto papieżowi, który ostatecznie ogłosił dogmat. Posąg cukiernika, zbudowany na jego cześć, jest nadal w jego rodzinnym Santa Fe w Andaluzji.
Pionono może być słodkie lub słone. Słodkie pionono są zwykle nadziewane sosem karmelowym i posiekanymi orzechami włoskimi i podawane jako deser. Słone lub słodko-kwaśne pionono nadziewane są szynką, serem, pomidorem, oliwkami i majonezem. Można także użyć kurczaka, tuńczyka lub jajka na twardo. Słone pionono są zwykle podawane jako przystawka przed daniem głównym, w towarzystwie lekkiej sałatki.
