Lampedusa: w kieszeni habitu ma ukryty czerwony nos klauna, a pod ręką zestaw do puszczania baniek

W kieszeni habitu ma zawsze ukryty czerwony nos klauna, a pod ręką zestaw do puszczania baniek mydlanych. – Wywołując pierwszy uśmiech, staramy się dotrzeć do dzieci straumatyzowanych przeprawą przez morze, a wcześniej często przejściem przez pustynię – mówi siostra Maria Ausilia.

Salezjanka należy do międzynarodowej i międzyzakonnej ekipy sióstr, która jest owocem podróży Franciszka na Lampedusę. Od tamtego czasu minęła wprawdzie dekada, ale wyzwania związane z pomocą migrantom pozostają wciąż takie same.

Czytaj także:„Ludzie pragną Boga bardziej niż chleba”. Cudowne Medaliki i siostry szarytki na linii frontu

– Naszym zadaniem jest przede wszystkim przyjęcie matek z dziećmi i udzielenie im pierwszego wsparcia – mówi siostra Veronica Butnaru, która inaugurowała projekt „Być mostem między mieszkańcami Lampedusy a imigrantami”.

Jest on finansowany i wspierany osobowo przez Międzynarodową Unię Przełożonych Generalnych. Siostry ściśle współpracują z wolontariuszami Federacji Kościołów Luterańskich we Włoszech oraz miejscową parafią San Gerlando.

To właśnie jej ówczesny proboszcz i opiekun przyklejonego do skały małego sanktuarium Najświętszej Maryi Panny z Porto Salvo, patronki wyspy, napisał do Franciszka list, który sprawił, że Lampedusa stała się celem pierwszej podróży jego pontyfikatu.

Pisał w nim: „Żyjąc na tej wyspie, każdego dnia możemy się przekonać, co znaczy żyć na peryferii, w solidarności z najbiedniejszymi wśród biednych, przeżywających skrajne poniżenia. Oni wszystko stracili: ojczyznę, rodziny, godność, nazwiska”.

Papież czytał ten list kilka dni po tym, jak u wybrzeży wyspy rozbiła się kolejna łódź z migrantami, a Morze Śródziemne stało się cmentarzem bez nagrobków dla całych rodzin uciekających przed biedą, wojną i prześladowaniami. O rozgrywającym się dramacie przypomnieliśmy sobie w ostatnich tygodniach, gdy na Lampedusę napłynęła rekordowa liczba migrantów. Było ich więcej niż mieszkańców tej maleńkiej wyspy.

© ZAKARIA ABDELKAFI | AFP

Siostry wyznają, że nigdy wcześniej nie były świadkami takiej sytuacji, by dziesiątki łodzi stało w kolejce, czekając na wpłynięcie do portu. W jednej chwili chwyciły „torby ratunkowe” wypełnione ubrankami dla dzieci, kocykami, pieluchami, sokami i żywnością energetyczną, i pobiegły na przepełnione molo Favarolo. Pierwsze dni to była prawdziwa apokalipsa, która kolejny raz otworzyła serca mieszkańców.

– Udostępniliśmy salki parafialne i pomieszczenia klasztoru, siostry zakonne stworzyły specjalną kryzysową strukturę pomocy dla kobiet z dziećmi, a ludzie otwierali drzwi swych domów i dawali potrzebującym dosłownie ostatnią koszulę – mówi ks. Carmelo Rizzo.

Miejscowy proboszcz wspomina, że przez kilka dni z rzędu przed kościołem stały niekończące się kolejki migrantów po ciepły posiłek, gdy punkt Czerwonego Krzyża nie nadążał z wydzielaniem pomocy.

– Gdy wycieńczeni wysiadają z łodzi, w ich oczach można dojrzeć ulgę, że horror przeprawy się skończył i że przeżyli i jakąś iskierkę nadziei, iż teraz będzie już tylko lepiej – mówi siostra Veera Bara.

Pochodząca z Indii zakonnica była w pierwszej grupie sióstr, które przeprowadziły się na wyspę, by nieść ratunek migrantom i wspierać miejscową ludność. Obecnie na posterunku są siostry Ausilia, Paola i Ines należące do trzech różnych zakonów.  Pierwsza z nich wyznaje, że nigdy nie zapomni maleńkiego ciałka dziecka wyłowionego przez ratowników i rozdzierającego płaczu jego matki.

– My dla tych ludzi jesteśmy światełkiem nadziei w mroku niepewnej przyszłości – mówi 78-letnia misjonarka. W spokojniejszym czasie robi zapasy i przygotowuje najpotrzebniejsze rzeczy. Gdy na wyspie likwidowano sklep obuwniczy wykupiła po okazyjnych cenach setki butów dla dzieci. Po pokaźnym zapasie nie ma już śladu. Przy molo ustawiła kryzysową szafę, w której ratownicy mogą zawsze znaleźć najpotrzebniejsze rzeczy dla dzieci i ich matek.

Czytaj także:Co łączy Gortata i lekarza z Lampedusy? Uśmiech, dzieci i sok z cytryny

Siostrę Paolę można za to spotkać ze szlifierką i wkrętarką w ręku. Stolarski fach zgłębiła w slumsach Argentyny, co teraz przydaje się, gdy z pozostawionych przez wojsko palet tworzy ławki i prowizoryczne łóżka dla migrantów.

– To zawsze lepsze niż spanie na gołej ziemi – mówi misjonarka. Siostra Ines zajmuje się zmarłymi. Dba o godne traktowanie ciał przed transportem na kontynent, ponieważ na lampeduskim cmentarzu nie ma już miejsca na pochówek. i modli się za zmarłych.

Do prowizorycznej kostnicy, w której nie ma chłodni zanosi też systematycznie kadzidełka, bo, jak mówi, ich dym to też modlitwa zanoszona do Boga za tych, którzy nie mieli szczęścia. Raz w roku organizuje też modlitwę przy grobie 7-miesięcznego Yousufa, który zmarł z wyziębienia. Jego grób przykrywa wówczas ciepłym kocem wydzierganym przez mieszkanki wyspy dla upamiętnienia dziecka.

Siostry podkreślają, że przez ich obecność na Lampedusie realizuje się przypowieść o Miłosiernym Samarytaninie. Wskazują na oddanie miejscowej ludności. Nie może ono jednak zastępować instytucji państwa. 

– Lokalna społeczność nie jest w stanie dłużej brać skutków kryzysu jedynie na swoje ramiona a dramat na tej włoskiej wyspie pokazuje, że unijna polityka migracyjna ponosi klęskę – podkreśla miejscowy proboszcz.

Wtórują mu mieszkańcy, którzy żyjąc na środku morza pomaganie mają we krwi, prawda jest jednak taka, że od lat z tą sytuacją są zupełnie sami. Jednak, gdy pojawiają się ludzie w potrzebie kolejny raz ich karmią, piorą ich ubrania i pozwalają się umyć w swych domach.

– Tak mnie wychowano, że gdy pojawia się człowiek w potrzebie, nie można myśleć tylko o sobie – mówi Antonello Di Mala, który jest strażakiem. Jego 86-letnia babcia zorganizowała w swym domu improwizowaną kuchnię a bliscy pomogli ustawić w ogrodzie stół, przy którym przez kilka dni z rzędu zmieniali się potrzebujący ciesząc się talerzem spaghetti z sosem pomidorowym.

Eliano Imperato / Controluce via AFP

O tym, że serca mieszkańców Lampedusy nie stwardniały w obliczu kolejnych tragedii świadczy swoisty wyścig solidarności, który rozpoczął się na wieść o tym, że w ostatniej grupie migrantów dotarło 3-letnie dziecko bez rodziców. Przybyło na łodzi z nastolatkiem, który znalazł je samotnie idące przez Saharę.

– Nie wiem skąd jest ten chłopczyk, ale musiałem się nim zająć, bo inaczej, by zginął – opowiadał służbom ratunkowym. Sąd rodzinny oddał dziecko pod opiekę małżeństwa, które od początku się nim zajęło. – Zawsze mnie to chwyta za serce, że gdy przybywa kolejna grupa migrantów na molo przybiegają miejscowe kobiety z najpotrzebniejszymi rzeczami – mówi siostra Ausilia.

Wspomina żołnierzy, którzy na własnych rękach usypiali przerażone maluchy czy po służbie grali z dziećmi w piłkę. To, jak zauważa, jest ratowanie naszego człowieczeństwa w obliczu potęgującej się globalizacji obojętności i narastania strachu przed drugim, który z bliźniego staje się wrogiem i najeźdźcą.

Wybrzeża Lampedusy usłane są wrakami łodzi migrantów będącymi milczącym świadkiem niekończącej się tragedii.

Więźniowe z mediolańskiego zakładu karnego Opera, którzy pracują w warsztacie lutniczym Enrica Allorto wpadli na pomysł, by z pozyskiwanego z nich drewna tworzyć krzyże, szkatułki i skrzypce. W ten sposób chcą przypominać o tragedii dziejącej się na naszych oczach i zachęcać do solidarności.

Krzyżyki wykonane z łodzi migrantów siostry ofiarowują tym, którzy wspomagają w jakikolwiek sposób przybywających na wyspę migrantów. Proszą przy tym, by modlili się za tych, którym nie udało się dotrzeć do bezpiecznego portu. 

Czytaj także:Proboszcz z Lampedusy śpi na ulicy. Na wyspę przybywają kolejni uchodźcy