W czasie ostatnich tygodni ciąży masuj delikatnie sutki łagodnym olejkiem migdałowym, rozciągając je delikatnie między palcami, aby przygotować brodawki sutkowe. Wycieraj je szorstkim ręcznikiem lub masuj szczotką o miękkim włosiu, by skóra stała się bardziej wytrzymała.
Od początku ciąży biust rośnie i potrzebuje odpowiedniej troski, która powinna obejmować również cały okres karmienia piersią. Unikaj więc noszenia ciężarów, wybierz bawełniany biustonosz w odpowiednim rozmiarze, stosuj krem do biustu i nie zapominaj o ćwiczeniach gimnastycznych lub pływaniu, by wzmocnić plecy.
Kiedy powinno nastąpić pierwsze karmienie?
Najlepiej jest przystawić dziecko do piersi tuż po narodzinach, po zadbaniu o jego podstawowe potrzeby, ponieważ odruch ssania jest najsilniejszy w ciągu pierwszych sześciu godzin po porodzie. Pobudzenie sutków wspomoże produkcję mleka, która wzrośnie jeszcze bardziej, jeśli częstotliwość karmienia od samego początku będzie wysoka.
Siara (łac. colostrum) to pierwsze mleko matki, bogate w przeciwciała, które z czasem, po ok. trzech tygodniach zamienia się w mleko dojrzałe, bardziej odżywcze. W czasie każdego karmienia zmienia się również jego konsystencja – lekkie i gaszące pragnienie na początku, wzbogaca się następnie w białka i tłuszcze, które pozwalają zaspokoić głód dziecka.
Czy należy przestrzegać jakiegoś rytmu?
W czasie trzech pierwszych tygodni w trakcie każdego karmienia podawaj dziecku obydwie piersi, by pobudzić produkcję mleka. Następnie naprzemiennie, przy każdym karmieniu jedną pierś. Karmienie powinno trwać ok. 20 minut, za wyjątkiem pierwszych dni, gdy jest krótsze.
Karmienie na żądanie to najprostszy i najbardziej naturalny sposób, jednak pierwsze dni mogą być naprawdę trudne. Na porodówce zapewne nie przysporzy to żadnych problemów, jednak przygotuj się na to, że powrót do domu nie będzie należał do najłatwiejszych. Na ile to możliwe, bądź przewidująca i proś o pomoc. Jest niezbędna, aby wytrwać w tym czasie. Działaj i śpij w rytmie swojego dziecka. Krok po kroku unormuje się on i zacznie działać w rozsądnych odstępach czasu. Na ile to możliwe, staraj się zachować odstęp minimum dwóch i pół godziny pomiędzy jednym a drugim karmieniem – to czas potrzebny na strawienie mleka.
Jak dobrze przystawić dziecko do piersi?
Daj sobie czas na to, by wygodnie się umościć. Pozycja leżąca jest najlepsza w ciągu pierwszych dni po porodzie, w nocy, a także po cesarskim cięciu. Wyciągnij się, połóż na boku tak, aby szyja była podparta poduszką, a dziecko leżało naprzeciw ciebie oparte pleckami o inną poduszkę. Jeśli siedzisz, wybierz fotel z podłokietnikiem i zagłówkiem lub wypełnij go poduszkami, które pozwolą ci wygodnie się oprzeć. Im bardziej będziesz rozluźniona i wypoczęta, tym lepiej będzie przebiegać karmienie.
Aby uniknąć popękanej skóry na piersiach, zwróć uwagę, aby dziecko brało do ust cały sutek wraz z otoczką brodawki, nie samą tylko brodawkę. Podtrzymuj główkę dziecka, która powinna znajdować się w jednej linii z całym ciałem, w przeciwnym razie dziecko będzie naciskać na sutek.
Jak rozpoznać, czy dziecko jest już najedzone?
Nie ma potrzeby ważyć go przed i po karmieniu (taki pomiar potrzebny jest jedynie wtedy, jeśli niemowlę traci na wadze). Wystarczy je obserwować. Gdy jest już syte, szybko zasypia. Jeśli nie, będzie pobudzone i będzie domagać się jeszcze pokarmu. Obserwowanie krzywej przyrostu masy ciała powinno cię uspokoić, jednak nie trzymaj się jej obsesyjnie.
Jak radzić sobie z tym, co uciążliwe?
Problemami należy się zająć od razu, gdy tylko wystąpią pierwsze ich oznaki, aby uniknąć bolesnych komplikacji. Aby zapobiegać obrzękom piersi, powinno się przygotowywać sutki już w czasie ciąży. Jeśli ból usytuowany jest w sutkach, można go złagodzić, okładając je lodem tuż przed karmieniem lub używając nakładek na brodawki. Po karmieniu osusz starannie brodawki i nałóż krem wspomagający gojenie ran. Uważaj na przemoczenie i zmieniaj regularnie wkładki laktacyjne lub używaj osłonek laktacyjnych.
Gdy dochodzi do obrzęku, pierś jest spuchnięta i obolała. Jest to szczególnie niepokojące, jeśli zdarza się właśnie wtedy gdy pierś napełnia się mlekiem (trzy do czterech dni po porodzie) i przy odstawieniu od piersi. Skieruj wówczas na piersi strumień ciepłej wody, przyłóż termofor lub ręcznik namoczony ciepłą wodą. Nadmiar mleka ściągnij ręcznie (poproś personel medyczny o pokazanie, jak to zrobić) lub ewentualnie przy delikatnym użyciu laktatora (aby nie pobudzać produkcji mleka).
Wszystkie te uciążliwości zazwyczaj same ustają, jednak skonsultuj się z lekarzem, jeśli towarzyszy im gorączka.
Czy należy przestrzegać jakiejś konkretnej diety?
Podobnie jak w czasie ciąży – nie ma potrzeby, by jeść za dwóch! Racjonalnie zwiększaj swoje racje żywieniowe. Dziel je na kilka posiłków w ciągu dnia, dużo pij (nawet do dwóch/trzech litrów dziennie) i zadbaj o zróżnicowaną dietę. Unikaj warzyw, które mogą nadać mleku zbyt ostry posmak (kapusta, czosnek, cebula) i ogranicz spożycie pokarmów o działaniu przeczyszczającym, takich jak cytrusy, i tych, które mogą powodować kolki i gazy u dziecka. Odstaw alkohol i ogranicz spożycie napojów działających pobudzająco (kawy, herbaty, coca coli).
Niech wskazówką dla ciebie będzie stan zdrowia dziecka, jego trawienie, wygląd kału. To najlepiej podpowie ci, co najbardziej mu służy. Możesz pić również piwo bezalkoholowe, które nazywane jest czasem „mamką” z uwagi na to, że zwiększa produkcję mleka.
Karmienie piersią a powrót miesiączki
Karmienie piersią blokuje owulację. Aby ten efekt się utrzymywał, dziecko powinno być karmione jedynie piersią z dość dużą częstotliwością (przynajmniej sześć razy dziennie), a przerwa pomiędzy karmieniami powinna trwać nie dłużej niż sześć godzin. To właśnie dzieje się w ciągu pierwszych dwóch trzech miesięcy karmienia.
W tym czasie możliwość zajścia w ciążę jest więc mało prawdopodobna, jednak wciąż możliwa. Ważna jest więc znajomość samej siebie i obserwacja swojego ciała, by rozpoznać moment, w którym pojawi się owulacja. Warto też poradzić się specjalisty w dziedzinie naturalnego planowania rodziny, szczególnie w czasie odstawienia od piersi.
Jak dobrze przejść przez etap odstawienia dziecka od piersi?
Dobrze jest przewidzieć ten moment już wcześniej i dać sobie na to czas, należy liczyć ok. dwudziestu dni potrzebnych do wprowadzenia go w życie. Najpierw przez kilka dni w czasie jednego z karmień użyj butelki, później zrezygnuj także z kolejnego karmienia, jednak oddalonego w czasie od tego pierwszego. Odczekaj kilka dni i zastępuj kolejne godziny karmienia piersią mlekiem z butelki. Mamy zwykle najpóźniej rezygnują z karmienia porannego i wieczornego, z uwagi na ich praktyczny wymiar – to też moment, kiedy mleka jest najwięcej.
Dr Cécile Maître